WordPress 5.9 – Heel wat nieuwe zaken!

Op het moment dat je dit leest is als het goed is WordPress 5.9 net uitgekomen. En mogelijk heb je dit zelf al geïnstalleerd. Toch is het altijd even de vraag, wat zo’n nieuwe WordPress versie allemaal inhoudt.

Matt Mullenweg, de oorspronkelijke bouwer van WordPress is een enorme jazz fan en deze nieuwe versie (Josephine) is genoemd naar de beroemde jazz zangeres Josephine Baker.

Want vaak laat je heel wat van die nieuwe mogelijkheden liggen, simpelweg omdat je hier niet van op de hoogte bent.

Full site editing

Laten we maar met de meest ingrijpende verandering beginnen. Vanaf WordPress 5.9 biedt WordPress ook de mogelijkheid tot ‘full site editing’ aan. Dat wil zeggen, dat je direct aan de ‘voorkant’ van de website de layout van je pagina’s kan bewerken. Je hoeft hiervoor dus niet naar het dashboard.

Dat werkt echter niet zomaar. Want themabouwers zullen hier hun thema’s op aan moeten passen. Wil je echter in een ‘zandbak‘ een keertje spelen met de mogelijkheid van deze ‘front end editing’, dan kan dat. Want samen met de nieuwe versie van WordPress komt er ook een nieuwe versie van het standaard thema. Twenty Twenty Two.

Je hebt misschien het gerucht gehoord, dat WordPress 5.9 ook een ‘page builder’ zou bevatten, waarmee je aan de voorkant je site aan kan passen. Dat is echter niet het geval, en dat is ook nooit beweerd door de makers van WordPress. Sommige mensen haalden ‘full site editing’ en ‘front end editing’ door elkaar.

Maar wat is dan het verschil?

Full site editing vs. Front end editing

Full site editing wil zeggen, dat je in één pagina alle ‘onderdelen’ van je site aan kan passen. Om dit in WordPress te kunnen doen heb je zogenaamde ‘block themes’ nodig. Zo’n block theme definieert waar verschillende onderdelen van het thema komen te staan maar niet hoe die onderdelen er uit komen te zien.

Om even een eenvoudig voorbeeld te geven:

Een block theme geeft bijvoorbeeld aan, dat boven aan de pagina een header is. Die header is een ‘block’. Binnen die header komt er een ‘navigatie block’ voor, dat is weer een ander ‘block’. Rechts van de pagina heb je een sidebar, en links van de pagina de content.

Vervolgens kan je zelf de content van deze blokken aanpassen. Ik kan bijvoorbeeld in het navigatieblock een navigatiemenu en een search veld, of een ‘winkelmand’ icoon plaatsen. Ik kan in de header het logo en de naam van de site zetten.

En het is mogelijk al die onderdelen ook aan te passen op lettertype, kleur, achtergrondkleur en nog een groot aantal andere kenmerken.

Kortom, ik kan op allerlei plaatsen op de pagina, direct vanaf de pagina zelf, onderdelen aan de pagina aanpassen. Wat ik echter niet aan kan passen is de content zelf.

Dat moet nog steeds vanuit de content editor.

Wanneer je het hebt over ‘Front end editing’, dan heb je het over een situatie waar je direct op de pagina zelf die pagina aan kan passen. Dat kan je bijvoorbeeld met een pagebuilder als Divi (verder een draak van een pagebuilder, maar dat onderdeel hebben ze aardig voor elkaar).

Full site editing heeft dus betrekking op de complete look and feel van je website. En dit is -indien het thema het ondersteund- standaard ingebouwd in WordPress 5.9

Front end editing heeft betrekking op de content. En dat zit er voorlopig nog niet in, om dit direct vanaf de pagina zelf te kunnen doen.

Full site editing vs. theme en page builders

Wat je je wellicht ook af zal vragen is wat nu precies de positie van page builders en theme builders is geworden, nu WordPress 5.9 ‘Full site editing’ ondersteunt. Is dat niet eigenlijk precies hetzelfde als de ‘Theme builder’ van Elementor Pro? En is een plugin als Elementor Pro hier helemaal overbodig mee geworden?

Nee.

Het concept is min of meer hetzelfde, maar er is toch een aantal heel grote verschillen tussen de reeds op de markt zijnde theme builders en de nieuwe ‘full site editor’. Om maar met het belangrijkste verschil te beginnen,

De full site editor heeft een block theme nodig. En de basis layout van de site is vastgelegd in dat block theme. Met een theme builder als Elementor Pro heb je een thema nodig. Maar het maakt niet uit wat voor thema. Zelf gebruik ik graag ‘Hello Elementor’, omdat dit thema helemaal voor Elementor is geoptimaliseerd, maar ik zou in principe ieder goed geprogrammeerd thema kunnen gebruiken.

Een tweede belangrijk verschil is dat op dit moment de ‘blokken’ in WordPress 5.9 die je kan gebruiken in je block theme ver van ‘volwassen’ zijn. Gutenberg -de full site editor maakt gebruik van de Gutenberg functionaliteit- zit nog vol met vreemde ‘kwaaltjes’ en is nog lang niet in staat om met zelfs maar de meest basale page- of theme builder te concurreren.

Zelf houd ik het dus voorlopig nog steeds bij Elementor (Pro) voor de site, en Gutenberg voor de content van mijn blogs.

Andere veranderingen in WordPress 5.9

Behalve de bovenstaande toch wel ingrijpende verandering is er ook nog een aantal kleinere veranderingen die meekomen in WordPress 5.9. Allereerst is Gutenberg 10.x vervangen door 11.x. En dat is meer dan zomaar een nieuw versienummer. Er is behoorlijk wat werk verricht om Gutenberg te versnellen, door het elimineren van onnodige code.

Dat zal je mogelijk niet direct merken, maar met deze nieuwe versie van Gutenberg komt ook een aantal aardige nieuwe functies mee.

URL previews

Mijn favoriet zijn de URL previews. Je kan bij een ingevoegde URL nu een ‘rich preview’ als een soort thumbnail van de pagina zien waar je naar verwijst. Toch aardig om even te checken, of je inderdaad naar de juiste pagina verwijst, zonder deze iedere keer te moeten openen. Scheelt mij behoorlijk wat tijd!

Secties verplaatsen

Wanneer je twee of meer blokken wilde verplaatsen in WordPress / Gutenberg dan was dit een crime. In WordPress 5.9 is het verticaal verplaatsen (secties van boven naar beneden of omgekeerd) behoorlijk verbeterd. Wil je twee kolommen ‘swappen’… dat blijft nog steeds een nachtmerrie.

Geneste blokken makkelijker bereikbaar

Wanneer je te maken hebt met ‘geneste blokken’ kon dat ook nogal eens een avontuur zijn. Probeer maar eens een ‘kolommen’ blok te plaatsen in Gutenberg, en plaats vervolgens in iedere kolom in het kolommen blok een ander blok.

Probeer daarna de instellingen eens te wijzigen. Om de een of andere reden kreeg je vroeger altijd het aanpassingen menu van het blok wat je niet aan wilde passen.

Dat werkt nu beter.

Betere typografische instellingen voor titels

Er zijn meer instelmogelijkheden gekomen voor je ‘kopteksten’. Het is nu mogelijk om marges, het lettertype en de ruimte tussen de letters (de kerning of spacing) aan te passen.

Navigatieblok in de content

En wat ook aardig is: Het nieuwe navigatieblok is voortaan ook beschikbaar in de content. Op deze manier kan je dus een navigatiemenu in de content zelf opnemen.

Beter Gallery block

Wanneer je foto’s niet allemaal dezelfde beeldverhoudingen hadden, was het gallery block in Gutenberg eigenlijk helemaal onbruikbaar. Volgens de documentatie is het nu mogelijk om per foto in een gallery de opmaak te bepalen, waardoor het allemaal wat netter zou worden.

Omdat ik het gallery block eigenlijk nooit gebruik heb ik dit niet echt onderzocht, maar mocht je wel gebruik willen maken van het gallery block, dan is dit iets om eens naar te kijken.

Meer controle voor responsive websites

Er zijn meer instellingen voor eigenschappen van blokken die betrekking hebben op de responsiveness van bepaalde onderdelen. Zo kan je bijvoorbeeld font groottes of breedtes van elementen afhankelijk maken van het device waarop het getoond wordt.

Kleine verbeteringen

En naast al deze toch wel grote veranderingen (ik ben ooit met WordPress 1.5 begonnen en als ik 1.5 met 5.9 vergelijk is dit meer dan werelden van verschil), zijn er ook een paar kleine aanpassingen.

• Allereerst heet ‘menu’s’ voortaan ‘navigatie menu’s’. Dit omdat het blok waar ze normaliter gebruikt gaan worden voortaan het ‘navigatie block’ heet. Vind ik zelf ook wel prettig, omdat menu bij mij ook altijd de associatie met voedsel opriep.

• Wanneer je bent ingelogd in het dashboard kan je direct de taal van de interface instellen. Tenminste, indien er meerdere talen geïnstalleerd staan. Je hoeft dus niet meer naar de profiel pagina om dit te doen.

• Wanneer je gebruik maakt van een block theme kan je een child theme maken zonder een regel code te schrijven of een extra plugin te hoeven gebruiken.

Blijf bij!

Blijf op de hoogte wat er in de wereld van WordPress gebeurt en zorg dat je geen bericht mist van de WordXPression blog. Dat kan je doen door je hieronder op de pagina in te schrijven voor de nieuwsbrief of door je te abonneren op de push berichten. Dat laatste doe je door te klikken op de rode bel linksonder en de instructies op je scherm te volgen.