De mindset van een kunstenaar

Wat voor kunstenaar ben je : Rembrandt of van Gogh?

In een drietal artikelen wil ik het hebben over websites voor visuele artiesten. Het oorspronkelijke idee was om één artikel te schrijven over WordPress voor fotografen (fotografie is een hobby van me), maar al schrijvend aan het artikel drong het tot mij door, dat ik eigenlijk een veel breder publiek bereik met een dergelijk artikel, namelijk de complete doelgroep van visuele kunstenaars. Wat of je nu fotografeert of schildert, je bent in principe bezig met hetzelfde onderwerp : visuele communicatie.

Toen ik dat realiseerde, drong het echter ook tot mij door, dat het gros van de visuele kunstenaars -de fotografen vormen hier de uitzondering op- eigenlijk vanuit een commercieel standpunt op een geheel verkeerde manier bezig is. Getraind te geloven, dat het kunstwerk helemaal op zichzelf moet staan (l’art pour l’art) en commercie een vies woord is, weet het gros van de visuele kunstenaars – en geloof mij, ik ken er aardig wat- maar nauwelijks het hoofd boven water te houden… terwijl men er hard voor werkt.

De kunstenaar als ondernemer

Vanuit een commercieel (oeps, wat een vies woord!) oogpunt werkt de kunstenaar compleet verkeerd. Waarom dan wel? Allereerst omdat het product (het kunstwerk) zelden het resultaat is van een marktvraag, maar van de inspiratie van het moment. Er wordt een product gemaakt, zonder eerst te onderzoeken of er ook daadwerkelijk vraag naar is. Want ‘commercieel werken’ is not done.

Waar we eigenlijk zelden bij nadenken, is dat de schilders die ons landje op de kunst-kaart zetten, mensen als Vermeer, Jan Steen en Rembrandt, allemaal schilders waren die in opdracht werkten. De Nachtwacht is niet geschilderd omdat een hogere macht Rembrandt influisterde, dat hij nu toch eens een bepaald schilderij moest maken, maar omdat een schutterscompagnie Rembrandt vroeg hen op het canvas te vereeuwigen. Het was echter de eigen, eigenwijze manier van schilderen van Rembrandt die een simpel doek tot kunst verhief.

Van Gogh deed het heel anders: Die schilderde omdat hij ‘moest’. Tijdens zijn leven heeft volgens mij in totaal één doek weten te verkopen… en dat voor een schijntje. Rembrandt en van Gogh zijn beiden arm gestorven : Rembrandt omdat hij niet met geld om wist te gaan en van Gogh omdat hij nooit geld heeft gehad om meer om te leren gaan. Rembrandt heeft echter wel zelf zijn succes mee mogen maken. Van Gogh niet.

De vrijheid te maken wat je wilt

Voor mij is fotografie een hobby, ik kan schieten wat ik wil zonder mij er zorgen over hoeven te maken, of anderen het wel mooi vinden, zolang ik het zelf maar mooi vind. Als kunstenaar die er zijn brood mee moet verdienen, heb je deze luxe niet. Wanneer je van mijn generatie bent, ben je als kunstenaar misschien nog voor een groot deel in je leven gematst door een ‘Beeldend Kunst Regeling’, maar daar heb je vandaag de dag ook weinig meer aan.

Wat dus de meeste kunstenaars doen, is een groot aantal arbeidsintensieve producten maken in de vage hoop, dat er ooit iets verkocht zal gaan worden. En om maar ‘uitzonderlijk’ te zijn, wordt er naar steeds meer buitenissige zaken gekeken : Kunstwerken gemaakt van brillenglazen, borrelglaasjes of bierdopjes. Is een kunstwerk uiteindelijk af is er een kleine -maar bestaande- kans dat het ook verkocht zal worden. De meeste van mijn kunst-creërende kennissen geven echter aan dat ze 10-40% van het gemaakte werk ook daadwerkelijk verkopen! Een éénmalige betaling voor veel werk.

Voor veel visuele kunstenaars is het dus tijd voor een grote stap in een nieuwe richting… maar welke richting? Welke mindset verandering is er nodig om jou -financieel- meer succes te laten hebben? Ik heb een aantal van de mogelijkheden voor jou op een rijtje gezet:

Leer jouw ambacht aan een ander

Kunst bestaat altijd voor een deel uit inspiratie en creativiteit, een deel uit ambacht, vakmanschap. Wanneer je niet weet hoe je met olieverf moet werken, zal je nooit een goede streek verf op een doek krijgen. We hebben vandaag de dag meer hobby-kunstenaars dan ooit, die allemaal graag de basis leren om aan de slag te kunnen gaan. Los van het financiële aspect, heb je er wel eens bij stil gestaan, hoeveel voldoening het geeft jouw passie op een ander over te brengen? Natuurlijk moet je wel over enige educatieve vaardigheden beschikken en er moeten voldoende mensen zijn, die interesse hebben in jouw stijl van werken.

Werk in opdracht

Vies woord, maar het moest er toch even uit. Maar… zul je misschien zeggen, tegenwoordig wordt er bijna geen kunst in opdracht meer gemaakt. Rembrandt schilderde rijke mensen die graag hun portret in de kamer zagen hangen voor het nageslacht, maar tegenwoordig hebben we daar de fotografie voor. Ieder moment in ons leven wordt in een selfie vastgelegd en arm nageslacht, als ze zich door de rijstebrijberg van onze selfies heen willen werken. Toch is er ook nog zoiets als ’toegepaste kunst’. Laat me je eens een voorbeeld geven.

In Nederland is een groot aantal zogenaamde ‘microbrouwerijen’. Kleine brouwerijen die de kunst verstaan van het brouwen van een goed bier in een relatief kleine oplage. Dit bier is vaak als drank al een kunstwerkje, maar de brouwer wil dit ook tussen de andere speciaalbieren in de schappen op laten vallen. Veel microbrouwerijen hebben dan ook hele kunstzinnige en creatieve etiketten. De basis daarvan is vaak gelegd door een beeldend kunstenaar! Denk eens ‘los van de wand’ en zoek meer in het gebied van de toegepaste kunst.

Verkoop meer van hetzelfde werk

Ik verdien een leuke extra cent met de verkoop van mijn grafisch ontwerpen. Ik vind het leuk om met Photoshop te spelen en wat ik maak, verkoop ik. Niet als een stuk voor aan de wand, maar… als een opdruk voor T-shirts. Want heb je daar wel eens aan gedacht ? Jouw kunstwerk op een T-shirt? Ik wil niet zo ver gaan, om mijn ontwerpen ‘kunstwerken’ te noemen… maar het verkoopt wel!

Ik verdien ook een -bescheiden- bedrag met de verkoop van mijn fotowerk. Ook door dit online aan te bieden. En omdat de sites voor de marketing van deze producten nog steeds niet af zijn (het nadeel van het professioneel webbouwer zijn, is dat je eigen websites altijd als laatste komen) weet ik, dat ik maar een fractie verdien van wat mogelijk is. Heb je er wel eens over nagedacht om jouw werk als opdruk voor een telefoonhoesje of als ‘reproductie aan de wand’ te verkopen via een site as Redbubble ? Niet iedereen die jouw werk mooi vindt, kan zich een origineel veroorloven. Maar een reproductie is a een heel ander verhaal.

Samenvattend

Als kunstenaar leef je in een tijdperk, waarin je eigenlijk ongekende mogelijkheden hebt. Maar indien je er nog één van het ‘oude stempel’ bent, één die zijn geïnspireerde werk uitsluitend als origineel wil verkopen, laat je niet alleen een deel van het geld liggen, maar ontzeg je veel mensen het genot om van jouw kunst te mogen genieten. Denk eens wat meer ‘out of the box’… creatief denken zou je als kunstenaar toch geen moeite mogen kosten ?

Eén manier om jouw ontwerpen op grotere schaal te kunnen verkopen is dit te verkopen als prints op T-Shirts. Tijdens de training ‘Start je eigen T-Shirt Store‘ leer je precies hoe je dit kan doen.

Fotowerk in dit artikel is van mij.