Podcasts voor beginners – Deel 1 – De opnamen

Geschiedenis van de Podcast…

Podcasten is ‘in’. Of eigenlijk begint na een mislukte start rond 2004 in Nederland weer in te raken. Omdat ‘Podcasten’ eigenlijk net zo iets is als bloggen, besteed ik een tweetal artikelen aan het onderwerp ‘Podcasts voor beginners’.

Voor we nu precies gaan kijken hoe we een podcast maken, gaan we even terug in de geschiedenis en kijken we wat nu precies een podcast is, en leren we ook de uitvinders van de podcast beter kennen.

Met de komst van de Apple iPod werd een nieuwe manier om naar audio te luisteren ineens wel heel populair. Je kon zomaar ‘radio on demand’ krijgen.

Natuurlijk, we kenden al MP3 spelers, maar die hadden een redelijk beperkte opslag. Bovendien bevonden die zich in een wat grijs gebied, omdat de muziek die je op een MP3 speler kon luisteren wel zelf van een CD naar een MP3 bestand geconverteerd moest worden. Iets wat makkelijk in ging tegen de auteursrechten van de makers. Maar met de combinatie van iTunes, de online ‘muziekwinkel’ van Apple, en de iPod -het apparaat om die online muziek af te kunnen luisteren- brak er een nieuw tijdperk aan.

Een Podcast is eigenlijk een ‘uitgesteld radioprogramma’. Audio die je af kan luisteren, wanneer het jou uitkomt. Oorspronkelijk was het zo, dat een podcast eigenlijk gewoon een radioprogramma imiteerde: Een DJ kondigde muziek aan en af en soms werden artiesten tijdens een podcast geïnterviewd.

Het zal dan ook niet erg verbazingwekkend zijn, dat sommige radio DJ’s veel interesse in deze podcast hadden.

Wie is ‘The Podfather’?

In Nederland zien we de radio-DJ Adam Curry -bekend van ‘Curry en van Inkel’ graag als de ‘podfather’, de uitvinder van de podcast. En Curry heeft er over de jaren heen van alles aan gedaan om deze illusie in stand te houden. De werkelijkheid is echter meer genuanceerd.

Op wereldwijd niveau worden er twee uitvinders voor de podcast genoemd: Kevin Marks en Dave Winer.

In 2003 bedacht Kevin Marks een manier om automatisch MP3 bestanden naar het Apple muziekprogramma iTunes te laden.

In 2004 bedacht David Winer dat RSS, een bestandsformaat wat bijvoorbeeld ook gebruikt wordt om blogposts automatisch de ‘melden’ aan abonnees, een goed transportmedium voor deze MP3 bestanden zouden zijn.

Waar Curry zich misschien wel over mag beroemen is dat hij de term ‘podcast’ heeft bedacht: Een samentrekking van iPod en Broadcast. Maar ook hier zijn de geleerden het niet over eens, omdat het ‘bedenken’ van het woord ook wordt toegeschreven aan de journalist Ben Hammersley. Curry heeft het woord wellicht uitgevonden, en zo een bescheiden bijdrage geleverd aan het huidige succes van de podcast… nou ja… succes… dat zou in Nederland nog wel enkele jaren gaan duren.

Pod is dood! Of toch niet?

In de VS kreeg podcasten behoorlijk wat aandacht, maar het zou nog enkele jaren duren, voor we in Nederland daadwerkelijk aandacht zouden krijgen. Pas na 2015 werd de aandacht voor podcasten ook in Nederland enigszins populair. En dat had alles te maken met de verandering van de inhoud.

Postcasts waren namelijk niet langer meer ‘imitaties’ van radio programma’s, maar waren een medium op zich geworden. Podcast konden -en kunnen- over van alles gaan, met één belangrijk kenmerk: Het is een terugkerend fenomeen.

Neem je één audiobestand op, om een bepaald topic uit te leggen, dan is dit nog geen ‘podcast’. Publiceer je regelmatig zo’n audiobestand, dan is dit min of meer een podcast. Min of meer omdat er van een podcast ook nog eens verwacht wordt, dat dit op een speciale manier wordt aangeleverd. Maar daar gaan we in het tweede deel van het artikel verder op in.

Mogelijke onderwerpen voor Podcasts

Zoals aangegeven, een podcast is al lang geen ‘virtuele radiouitzending van een muziekstation’ meer. Podcasts zijn er over zo’n beetje alle denkbare onderwerpen waarover ook geblogd of gevlogd kan worden. Zelf volg ik zo bijvoorbeeld de podcast van de Volkskrant over de Oekraïne oorlog. Maar er zijn ook podcasts over mode, gezond eten, cultuur, sport en zo’n beetje ieder onderwerp wat je verder nog kan bedenken. Ook zijn er ‘verhalende podcasts’, een spannend verhaal wat in een aantal ‘afleveringen’ wordt verteld. De iets ouderen onder ons herinneren zich wellicht de ‘hoorspelen’ op de radio die tot de midden 80-er jaren nog populair waren. Een ‘verhalende podcast’ is net zo iets.

Zo heeft bijvoorbeeld de populaire Netflix serie Orphan Black op iTunes nog een extra seizoen gekregen, wat alleen via podcasts te beluisteren was.

Maar waarom zou jij willen podcasten? Wat wil je er mee bereiken? Ik kan een aantal redenen bedenken. Maar het heeft in ieder geval allemaal te maken met het vergroten van je bereik. Met een podcast bereik je een extra publiek.

Formaten voor een podcast

Ruwweg heb je een drietal formaten die je kan gebruiken om een podcast te presenteren. Het eerste formaat is het formaat waarbij de presentator zijn verhaal doet. De podcast is een monoloog.

Een tweede formaat is het formaat van een interview of een panel discussie. Er is één gastvrouw of gastheer en er is één of een aantal gasten, waarbij gesproken wordt over een bepaald onderwerp.

En hebben we het over een verhalende podcast, dan heb je natuurlijk te maken met een groep stemacteurs.

We beperken ons in ons artikel tot de monoloog en het formaat van het interview. Omdat een panel discussie eigenlijk dezelfde eisen stelt als een interview, kan je met een de zaken beschreven in het interview waarschijnlijk ook al aardig uit de voeten.

Wat heb je nodig bij het opnemen van een podcast?

Een geschikte ruimte

Het eerste wat je natuurlijk nodig hebt is een geschikte ruimte. Een gestoffeerde en gemeubileerde kamer is hier eigenlijk heel geschikt voor.

Wat je namelijk wilt voorkomen, is dat er allerlei echo’s te horen zijn.

Ook wil je zo min mogelijk binnen- en buitengeluiden horen. Wanneer je bijvoorbeeld een open keuken hebt, dan wil je beslist voorkomen, dat het aan- en uitgaan van de vaatwasser of koelkast te horen zijn.

Met betrekking tot buitengeluiden heb je minder controle. Zelf heb ik bijvoorbeeld te maken met de vogels in de tuin en de geluiden van kinderen van een basisschool vlakbij. Het beste moment om op te nemen is dan meestal ’s avonds wanneer de vogels en de kinderen zwijgen. Of je moet -zoals ik- zo gelukkig zijn dat je ook nog over een aparte opleidingsruimte beschikt, waar al die bijgeluiden niet voorkomen.

Je kan overigens met een goede richtingsgevoelige microfoon, waar we het straks over hebben, heel wat van die omgevingsgeluiden elimineren.

Een makkelijke zitplaats

Het gemak van een goede stoel wordt bij het opnemen van geluid vaak ondergewaardeerd. Maar inmiddels heb ik ontdekt, dat het laatste wat je wilt tijdens het opnemen van geluid een bureaustoel is. Deze nodigt namelijk veel te veel uit om regelmatig te gaan verzitten en dat is vaak terug te horen in de opnames. Een goede, gemakkelijke stevige keuken- of vergaderstoel is een veel betere keuze.

Een opname apparaat (recorder) en microfoon(s)

En nu komen we aan bij het meest interessante deel. De meeste mensen hebben het idee, dat het maken van een podcast ‘slechts’ het insteken van een microfoon in je PC is, en dan kan je aan de slag. Dat kan werken, maar ik wil graag een aantal andere alternatieven met je bespreken.

Handheld recorders

Wanneer ik geluid opneem dan doe ik dat het liefst op een zogenaamde ‘handheld’ recorder. Twee bekende merken van dit soort recorders zijn Tascam en Zoom.

Het geluid wordt gewoon op een memory kaartje opgenomen en pas later met de computer bewerkt. Dit is vooral handig, wanneer je voor een interview of forum model hebt gekozen. Afhankelijk van het aantal aansluitingen (op de Zoom H4N Pro-Black -die ik zelf gebruik- kan ik twee externe microfoons aansluiten, op de Zoom H8 maar liefst 6 microfoons) kan ik zo voor iedere deelnemer aan het gesprek een aparte microfoon gebruiken.

Podcast recorders

Het zal je niet verbazen, dat er ook speciale recorders voor podcasts zijn. De verschillen tussen de bovengenoemde ‘hand held recorders’ en speciale podcast recorders zijn onder meer dat een handheld recorder gemaakt is om buiten te gebruiken en daardoor vrij robuust is. Een Podcast recorder is bedoeld voor gebruik binnen en is daarom wat minder robuust, maar ook wel een stuk goedkoper.

Een hele mooie is de Zoom PodTrak P4 recorder. Een apparaat wat nog geen 200 euro kost en komt met vier XLR microfoon aansluitingen en een viertal programmeerbare ‘jingles’ die je met een simpele druk op de knop in je podcast kan gebruiken.

Daarnaast beschikt hij ook nog eens over 4 uitgangen voor een koptelefoon. Wanneer je dus een podcast met vier deelnemers op zou nemen, heeft iedereen nog eens zijn eigen koptelefoon.

Bovendien is hij te gebruiken als audio interface (zie verderop in dit artikel). Wil je dus met podcasts beginnen en heb je meer dan twee sprekers in je podcasts, dan is dit wel een heel mooi apparaat om mee te beginnen.

USB microfoon

Een andere optie is gebruik te maken van een USB microfoon. Dat is dus een microfoon die je niet op de microfoon ingang van je computer, maar op de USB poort aansluit.

Omdat het geluid als een digitaal signaal de computer in moet gaan, heeft zo’n microfoon zijn eigen ‘geluidskaart’ aan boord, waardoor de kwaliteit van je geluid niet meer afhankelijk is van de kwaliteit van de geluidskaart in de computer (een kwaliteit die bij een mid-price laptop vaak vies tegenvalt).

De beste keuze is hier ongetwijfeld de Blue Yeti. De makers van deze microfoon (Blue) hadden deze microfoon een paar jaar geleden uit productie genomen. De opvolger, de Blue Yeti X, werd echter niet zo enthousiast gekocht als de voorganger, sterker nog – de tweedehandsprijs van de Blue Yeti ging omhoog. De makers van deze microfoon hebben de Blue Yeti dus weer gewoon in productie genomen.

Maar wat maakt deze microfoon zo speciaal? Alleereerst natuurlijk het uiterlijk. De microfoon heeft een compleet uniek uiterlijk, maar dat is niet de reden voor de populariteit (persoonlijk vind ik de Yeti spuuglelijk).

Wat de microfoon echter wel heel handig heeft is de mogelijkheid om via een keuzeschakelaar de ‘richtingskarakteristiek’ in te stellen, waardoor je de met één en dezelfde microfoon verschillende mogelijkheden hebt.

De mogelijkheden zijn

• Niervormige karakteristiek – De microfoon is vooral gevoelig voor geluiden aan de voor en zijkant.
• Stereo – Zelfde geluidskarakteristiek als hierboven, maar dan in stereo.
• Bi directioneel – De microfoon is gevoelig aan de voorkant (waar het logo zit) als de achterkant van de microfoon en is daardoor heel geschikt om een interview op te nemen, waarbij beide partijen tegenover elkaar zitten
• Omnidirectioneel – De microfoon vangt het geluid van alle kanten op. Goed om bijvoorbeeld opnamen te maken van een band of een kamerorkest.

Een tweede handige functie van de microfoon is dat de ingebouwde geluidskaart ook geschikt is voor het afluisteren van het geluid van je computer.

Vroeger, heel lang geleden, toen ik pas begon met het opnemen van geluid op de computer vond ik het geluid altijd heel slecht klinken, wanneer ik het afluisterde. Dat kwam echter niet omdat het geluid slecht was, maar omdat de luidsprekers in mijn laptop van onvoldoende kwaliteit waren.

Wanneer je het geluid afluistert via de koptelefoon ingang op de Blue Yeti, dan hoor je het geluid in de kwaliteit waarin het is opgenomen en is de kwaliteit van het geluid beter te beoordelen.

Het nadeel van zo’n USB microfoon is natuurlijk wel, dat hij via een computer moet werken. Bij een interview kan het ‘geklungel via de computer’ soms afleidend werken voor je interview partner. Ook kan je niet meer dan één Blue Yeti op je computer aansluiten. Je kan rustig een USB aan iedere USB poort hangen, maar er kan er slechts één gelijktijdig actief zijn (bij sommige audio software gaat dit niet op, en kan je meerdere USB microfoons gelijktijdig gebruiken, ik heb dit echter nooit uitgeprobeerd met meerdere Yeti’s).

Audio interface

Een audio interface is eigenlijk niet veel meer dan een klein -of groter- mengpaneel met een USB interface naar de computer toe. Sommige audio-interfaces kunnen ook stand alone werken en werken dan eigenlijk net zo als de eerder besproken hand held recorders. Je sluit één of meerdere microfoons aan en het geluid wordt opgenomen.

Het aardige van de Zoom hand held recorders is dat deze in principe ook als audio interface kunnen dienen voor je computer. Wanneer ik de recorder via een USB kabel aansluit kan ik direct de audio via aangesloten microfoons opnemen.

Keuze voor een goede microfoon

Wanneer je een analoge microfoon gebruikt, dan heb je in principe drie soorten van aansluitingen: Per Jackplug, een mini-jackplug of via een zogenaamde XLR aansluiting. Mijn advies is om altijd een XLR microfoon te nemen. Dit om twee redenen.

Microfoons met een jack of mini-jack aansluiting hebben vaak de kabel ‘vast’ aan de microfoon, XLR microfoons hebben gebruikelijk helemaal geen kabel, maar een ‘male’ aansluiting voor een XLR kabel (drie puntjes). Hier kan je de ‘female’ kant van een XLR kabel op aansluiten. Mishandel je de kabel, waardoor een kabelbreuk ontstaat, dan kan je de kabel vervangen, zonder dat je de microfoon weg hoeft te gooien.

Een tweede voordeel van een XLR kabel is de robuustheid van de aansluiting. Hij gaat niet zomaar los zitten. Wanneer je de kabel aan de microfoon of de audiointerface bevestigd, dan ‘klikt’ hij vast, en zal je een palletje aan moeten drukken om hem weer los te krijgen. Dat voorkomt gekraak en geruis tijdens de opnamen.

Zelf werk ik met twee soorten microfoons. Richtmicrofoons (ook wel ‘shotgun microfoons’ genoemd) en grootmembraan microfoons. Zo’n shotgun microfoon is handig, wanneer je de microfoon buiten beeld wilt houden, maar voor een podcast is een grootmembraan microfoon vaak een meer voordelige oplossing.

Zelf heb ik de voorkeuren voor de merken RØDE voor shotgun microfoons en Devine voor de grootmembraan microfoons. In beide gevallen voor de gunstige prijs/kwaliteit verhouding.

Denk erom, dat je bij een grootmembraan microfoon niet tegen de bovenkant van de microfoon, maar de zijkant waar het logo zichtbaar is moet praten.

Shockmounts

Wat voor microfoon je ook kiest, het is altijd een goed idee om deze in een zogenaamde ‘shockmount’ te bevestigen. Een ‘shockmount’ is een ‘schokvrije ophanging’ waardoor trillingen niet aan de microfoon zelf worden doorgegeven. De microfoon is gewoonlijk ‘ingeklemd’ in een ring die op zijn beurt weer via elastiek in een grotere ring is bevestigd. Trillingen die bij de grote ring komen, wordt door het elastiek gedempt.

Statieven

Een microfoon zet je op een statief. En op het gebied van statieven is er heel wat mogelijk. Je kan gebruik maken van een tafel statief, een staand statief wat naast de tafel staat of een ‘klemstatief’ wat je vastzet aan het tafelblad. Voor een permanente opstelling is een klemstatief zeker aan te bevelen. Wanneer je kiest voor een tafelstatief, neem geen genoegen met een simpel driepootje onder de microfoon, maar neem een in de hoogte verstelbaar statief.

Pop filters

In de foto met de microfoons en de audiointerface enkele paragrafen hierboven zie je ook een tweetal zwarte schijven. Dit zijn pop-filters.

Omdat de meeste microfoons de letters P en T meer nadruk geven dan de rest van de klanken kan je voor een natuurlijker geluid een popfilter tussen de spreker en de microfoon plaatsen.

Gebruik je een richtmicrofoon dan vervult de foam omhuizing van je microfoon eenzelfde functie.

Koptelefoons

Wanneer je een handheld recorder, een POD recorder, een microfoon als de Blue Yeti of een audio interface gebruikt voor het opnemen van je podcasts, dan wil je eigenlijk ook een goede koptelefoon hebben.

Alle bovengenoemde hardware heeft namelijk een zogenaamde ‘monitor functie’, je kan luisteren naar het geluid zoals het de computer (of de recorder) in gaat. En dat zonder enige vertraging. Dat is erg handig. Al was het alleen maar om te horen of jouw microfoon nu wel of niet dat geluid van de vogels buiten of je wasmachine opvangt.

Tijden een opname voor een interview of een groepsdiscussie is het bovendien ook heel fijn om geconcentreerd te blijven luisteren naar wat anderen te zeggen hebben.

Voor dit gebruik wil je een zogenaamde ‘over ear’ koptelefoon. Een koptelefoon die jouw oren helemaal bedekt en weinig geluid uit de omgeving toelaat. Op deze manier hoor je vrijwel hetzelfde als de microfoon(s) die je gebruikt.

Mijn voorkeur gaat hierbij uit naar de Devine Pro 4000. Jarenlang heb ik een veel duurdere koptelefoon van Roland gehad, maar omdat ik ook nogal eens onderweg ben, krijgt zo’n koptelefoon daar best wel van te lijden. En op een gegeven moment gingen de contactjes van de kabel kapot…

De Devine Pro 4000 kost een fractie van een vergelijkbare Roland koptelefoon. Met één groot verschil: De kabel is afneembaar. Je kan dus tijdens het transport gewoon de kabel losschroeven en los meenemen. Op deze manier is de kans op slechte contacten of kabelbreuk veel kleiner. Bovendien wordt de Devine Pro in een handige ‘reistas’ geleverd. En om het allemaal nog eens veel mooier te maken, krijg je bij deze koptelefoon gelijk twee kabels: Een rechte kabel en een ’telefoonsnoer’ krul-kabel.

Software

Er is heel veel software voor het opnemen van geluid. Wat jij echter nodig hebt, is software waarmee je meerdere kanalen gelijktijdig kan opnemen en/of mixen. Eén van de beste programma’s voor het opnemen en editen van geluid is ook nog eens helemaal gratis. Audacity. Het is bovendien ook nog eens eenvoudig in het gebruik en eist niet veel van je computer. Wat wil je nog meer?

Heb je toevallig het complete abonnement op Adobe Creative Cloud, dan is Audition ook nog een alternatieve optie. Omdat het ’toch al is inbegrepen in je abonnement’ is wel heel makkelijk. Eén nadeel van Audition is dat het veel van je computer vergt. Een voordeel is, dat het allerlei intelligente opties heeft om bijgeluiden uit te filteren.

Een derde optie is ook helemaal gratis. Het populaire video edit programma ‘DaVinci Resolve‘ heeft een ingebouwd audioprogramma. Fairlight. Dit is een ‘virtueel audio mengpaneel’ wat ook optimaal gebruik maakt van een eventueel tweede monitor. Hoewel DaVinci Resolve eigenlijk een video editing programma is, is Fairlight uitstekend geschikt om audio te editen.

Pod. En hoe zit het nu met Sien?

Zoals je in het tweede deel van dit artikel zal zien (wat over twee weken uitkomt) heeft het publiceren van een podcast heel wat voeten in de aarde. En mensen zoeken ook nog steeds niet ‘vanzelf’ naar een podcast. Wanneer mensen meer informatie willen, zullen ze eerder naar tekst pagina’s of video zoeken.

En daarom is het ook populair geworden om podcast ook op video op te nemen. Belangrijk voor zo’n video-podcast, ook wel vodcast genoemd- is dat de video zo is opgezet, dat je niets hoeft te zien. Dus een zin als ‘zoals je op deze grafiek kan zien, is …’ is uit den boze! Je gaat er helemaal vanuit, dat de luisteraar helemaal niets kan zien en je beperkt je dus tot non-visuele informatie.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld een videocursus is het ook helemaal niet erg, wanneer je apparatuur zomaar in beeld staat. Sterker nog, het draagt bij aan het gevoel ‘mee te kijken in de studio’. In veel populaire podcasts die ook als vodcast beschikbaar zijn zie je de microfoons, statieven en soms zelfs de videoverlichting zomaar in beeld staan.

Het voordeel van dit ‘multi-purposing’ van content is dat je in één productieslag twee doelgroepen bereikt. Gebruik je ook nog eens spraakherkenningssoftware om je podcast als tekst op te slaan (en daarna natuurlijk wel te corrigeren), heb je ook nog eens een leuke blogpost te pakken.

Enkele tips voor je aan de slag gaat

Voor je begint met een podcast is het goed om met een aantal dingen rekening te houden.

• Plan vooruit
  Je wilt dat je luisteraars terug blijven komen. Daarom is het belangrijk om voor je met je podcast ‘de lucht in gaat’ je al een aantal afleveringen hebt gepland. Zorg ook dat de frequentie waarmee die nieuwe afleveringen uitkomen, en liefst al de inhoud bekend is. Zorg er ook voor, dat een aantal -liefst alle- afleveringen voor je ‘seizoen’ al afgemonteerd zijn, voor de eerste aflevering de lucht in gaat. Maak het liefst ook dit schema bekend.
• Zorg voor (ongeveer) even lange ‘afleveringen’. Richt je op een standaard lengte van een aflevering. Sta niet toe, dat één aflevering 10 minuten duurt, de volgende een uur. 15-20 minuten is een goede lengte wanneer je de aandacht van je luisteraar vast wilt blijven houden.
• Wees niet te spontaan
  Wanneer je achter de microfoon gaat zitten en zomaar begint te praten over je onderwerp, dan vertel je vaak veel wat uiteindelijk niet interessant blijkt. Zorg ervoor dat je een script, of tenminste een aantal bullet points hebt
• Bestaat je podcast uit interviews, stuur de vragen dan vooraf toe aan de persoon die je interviewt en vraag deze om ook de antwoorden alvast op te sturen. Hiermee voorkom je dat de vragen verkeerd begrepen worden, of je eigenlijk geen idee hebt wat je zou willen vragen.
• Bewerk je podcast achteraf. Haal de te lange pauzes, vergissingen en versprekingen eruit. Kort indien nodig ook de podcast in. Bestaat je podcast uit een interview of een forum discussie, deel dit wel mee aan de andere deelnemers. Ik zeg met nadruk ‘deel dit mee’ en niet ‘overleg het’. Sta geen discussies toe uit wat je er om redactionele redenen uit verwijderd, maar het is wel fijn, wanneer je deelnemers dit weten voor het live gaat.
• Zorg voor een herkenbare ‘intro sound’ (jingle) en een herkenbare introductie voor iedere aflevering.
• Beëindig iedere podcast met een ‘call to action’. Al was het alleen maar om je site te bezoeken of om ook de volgende aflevering te beluisteren.
• Blog je al? Dan heb je mogelijk al een enorme bron van inspiratie door jouw blogposts om te werken naar podcast uitzendingen.

Blijf op de hoogte

Met WordXPression blog ik regelmatig over onderwerpen die jou als online ondernemer interesseren. WordPress, eCommerce, eLearning en andere topics die jouw bedrijf de aandacht geven die het verdient. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan nu in door het formulier onder aan deze pagina in te vullen of abonneer je op de browser push berichten door op de rode bel linksonder op deze pagina te klikken.

Of volg gewoon één van de cursussen van WordXPression

Heb je liever persoonlijke ondersteuning, kijk dan ook eens naar de mogelijkheden van de WordXPression Support Strippenkaart